Kişiler, ölüme bağlı tasarruf işlemleri ile hayatları boyunca elde ettikleri malvarlığı değerlerinin ölümlerinden sonra kendi isteklerine uygun şekilde istedikleri yakınlarına geçişini düzenleme hakkı ve fırsatına kavuşmaktadır. Şekli anlamda ölüme bağlı tasarruflar miras sözleşmesi ve vasiyetname olarak adlandırılabilir.
Miras sözleşmesi çok az kişi tarafından bilindiği için ülkemizde sıklıkla kullanılan bir işlem türü değildir. Genel olarak da miras konusunda yapılacak işlemin sadece vasiyetnameden ibaret olduğu düşünülür. Bu nedenle, miras sözleşmesinin ülkemizde yeteri kadar tanınmadığı da dikkate alınarak, miras sözleşmesinin ne olduğu, şekil şartları, içeriği, sağladığı faydalar hakkında bilgi edinilmesini amaçladım.
Miras Sözleşmesi ve Kapsamı Nedir?
Miras sözleşmesi,Medeni Kanun’un 545 - 549. Maddeleri arasında düzenlenmiştir. Buna göre kişiye bağlı, miras bırakanın ölümünden sonra sonuç doğuran, fakat usulüne uygun olarak düzenlendikten sonra tek taraflı bir irade beyanıyla vazgeçilemeyen ve karşılıklı irade beyanlarını içeren sözleşme niteliğinde bir hukuki işlemdir.Mirasa bağlı olan bir işlem olduğu için borç doğurmamaktadır. Sözleşme sayesinde kişi miras bırakanın ölümünden sonra hak elde eder.
Miras Sözleşmesinin Tarafları Kimlerdir?
Miras sözleşmesinin tarafları miras bırakan ile mirasçılar ya da 3. Kişiler olabilir. Burada önemli olan husus yasal mirasçıların saklı payları hakkında sözleşme düzenlenip düzenlenmediğidir. Saklı pay dışında kalan mal varlığı yönünden mirasçılar ya da 3. Kişiler ile miras bırakan miras sözleşmesi düzenleyebilir.
Miras Sözleşmesinin Geçerlilik Şartları Nelerdir?
Miras sözleşmesinin geçerli olabilmesi için resmi vasiyetname şeklindedüzenlenmesi gerekmektedir.Sözleşmenin tarafları, arzularını resmî memura aynı zamanda bildirirler ve düzenlenen sözleşmeyi memurun ve iki tanığın önünde imzalarlar.Eğer taraf okuma yazma bilmiyorsa miras sözleşmesi imzasına da gerek yoktur.
Sözleşmenin içeriği terekenin tamamını ya da malvarlığının bir kısmını kapsayabilir. Ayrıca mirastan yararlanma ve vazgeçme de sözleşmede bir arada yer alabilir.
Tarafların bizzat bulunmaması halinde sözleşme geçerliliğini kaybeder.
Noterde yapılacak miras sözleşmesi için alınacak ücret nispi olup miras sözleşmesine konu olan mal varlığının değerine göre işlem ücreti ödeneceği unutulmamalıdır.
Miras Sözleşmesi Nasıl Sona Erer?
Miras sözleşmesinin sona erme şekilleri şu şekilde sıralanabilir;
- Tarafların yazılı olarak karşılıklı anlaşarak sözleşmeyi sona erdirmesi,
· Mirasçı atanan veya kendisine belirli mal bırakılan kişinin miras bırakandan önce ölmesi (Kendiliğinden sona erme sebebi),
· Miras sözleşmesiyle mirasçı atanan veya kendisine belirli mal bırakılan kişinin, miras bırakana karşı miras sözleşmesinin yapılmasından sonra mirasçılıktan çıkarma sebebi oluşturan davranışta bulunduğu ortaya çıkması halinde miras bırakanın sözleşmeden dönmek istemesi,
· Miras sözleşmesi gereğince sağlararası edimleri isteme hakkı bulunan taraf, bu edimlerin sözleşmeye uygun olarak yerine getirilmemesi veya güvenceye bağlanmaması, (Örneğin miras sözleşmesi ölünceye kadar bakma karşılığında yapıldıysa ve mirasçı bunu yerine getirmiyorsa miras bırakan miras sözleşmesinin iptalini isteyebilir.)
· Miras bırakanın yanılma, aldatma, korkutma veya zorlama sonucunda sözleşme yapması hali ve bu irade sakatlığı oluşturan halden kurtulduğu tarihten itibaren 1 yıl içinde sözleşmeden dönmesi,
· Miras sözleşmesinin miras bırakanın tasarruf ehliyeti bulunmadığı bir sırada yapılması,
· Miras sözleşmesinin içeriğinin, bağlandığı koşulların veya yüklemelerin hukuka veya ahlâka aykırı olması,
- Miras sözleşmesinin kanunda öngörülen şekillere uyulmadan yapılması hallerinde sözleşme feshedilebilir veya sona erdirilebilir.
Özellikle miras sözleşmesinin tarafı olan kişinin miras bırakandan önce ölmesi halini biraz daha detaylandırmak gerekir. Miras bırakandan önce ölen kişinin mirasçıları, aksi kararlaştırılmış olmadıkça, ölüme bağlı tasarrufta bulunandan, miras sözleşmesi uyarınca elde ettiği ölüm tarihindeki zenginleşmeyi geri isteyebilirler.
Bu durumlar ortaya çıkarsa tarafların karşılıklı anlaşması olmasa dahi miras sözleşmesi iptal edilebilir. Ayrıca miras sözleşmesi ile yapılan ölüme bağlı kazandırmalar, mirasbırakanın tasarruf edebileceği kısmın sonradan daralması yüzünden hükümsüz olmaz; sadece tenkis talebine konu olabilir.
