Günümüzde bilen bilmeyen herkes kader hakkında ahkâm kesiyor, insanlar yaptıkları hatalara kader deyip sorumluluktan kaçıyorlar. Pahalılık kader, deprem kader bir felaket oluyor ne yapalım kaderdir deniyor. Amasra’da madende 41 kışı öldü, gerekli uyarıların yapılmasına rağmen önlemler alınmadı, Cumhurbaşkanı böyle şeyler olur kaderdir dedi. İslam, kader anlayışını Kuran’daki ayetler üzerine kurar, bilhassa şu ayet çok önemlidir. Nisa 79 “sana gelen bütün iyilikler Allah’tandır. Başına gelen bütün kötülükler ise nefistendir.” Ayette geçen ma Arap gramerinde ismi mevsul denir ve bütün iyilikler veya kötülükleri kapsar. İş kazalarında AB birincisiyiz, depremde, sağlam zemine ve kurallara uygun bina yapmıyorlar, dere yataklarına evler kuruyorlar, yetkililer görevini ihmal ediyor olaylara göz yumuyor sonra kaderde var diyor Allah’a iftira atıyorlar. Nisa 78 “başına gelen iyilikler ve kötülüklerin hepsi Allah’tandır “ayeti kerimesine sığınıyorlar, ayetlerin manasını anlamıyorlar. Bu ayetler zahiren birbirine zıt gibi görünüyor, fakat bir zıtlık yoktur. Nisa 79un izahını yapmaya çalışacağım dikkatli okunursa rahat anlaşılabilir. Yaratmada, iyilik olsun kötülük olsun üç neden vardır. 1) Muktazi, 2)Kesbeden, 3) yaratan şimdi bunları anlaşılabilir bir dille açıklayalım. Birincisi gerekli gören, ikincisi cüzi irade ile tercih eden, üçüncüsü bunları yaratan. Kötülükleri gerekli gören insanın nefsidir, çünkü arınmış nefisler hariç insan nefisi kötülükleri emreder ve ister. Tercih eden insanın cüzi iradesidir, yaratan ise Allah tır. Kötülüklerde üç hissenin ikisi yani gerekli gören insanın nefsi, tercih eden insanın cüzi iradesi olduğundan kötülükler insanlara aittir, bir hisse yani yaratmak ise Allahtan’dır. Bunun için kötülükler insanlarındır denir. İyiliklere gelince, iyilikleri gerekli gören Allah, (arınmış nefisler hariç insanın nefsi iyilikleri gerekli görmez) yaratanda Allah, yalnız cüzi iradesi ile tercih eden insandır. İyiliklerde üç hissenin ikisi Allah’a ait biri insana ait olduğu için bütün iyilikler Allah’tandır diyoruz. Bütün iyiliklerin Allah’tan olmasına rağmen, fazlından insanların cüzi iradeleri ile yaptıkları iyi tercihlere bire on, biri yüz, biri bin vs serp veriyor ama kötülüklerin tamamı insana ait olduğundan bir kötülüğe binlerce ceza verilmesi lazım iken, Allah fazlından bir kötülüğe bir ceza veriliyor, insana merhamet ediyor. Nisa 78e gelince iyilik olsun kötülük olsun yaratma noktasında Allahın ortağı yoktur, bütününü Allah yaratıyor demektir. Yoksa insanların hatalarından dolayı meydana gelen olaylarda kadere yapışmak ne yapayın Allah böyle istedi demek küfürdür bu şekilde bir kader inancı İslam’da yoktur. Bazen iyi insanlar yanılıp kötülük yapmak istedikleri zaman lütfü gereği o iyi insanın yanılarak yapmak istediği kötülüğü Allah yaratmayabilir, yaratmak zorunda değildir, o insanı başka iyiliklerini dikkate alarak lütfü ile korur ona merhamet eder. Bizlerde iyi insan olur mahlûkata karşı merhametli olursak bizlere de merhamet olunur, Allah lütfü ile bizleri de korur.
OSMAN KOYUNCU 0535.760.48.39. VAKFIKEBİR -TRABZON
