Kurtuluş etkinlikleri kapsamında düzenlenen tarih ve kültür sempozyumu düzenlendi. Ali Koç Kültürevinden düzenlenen sempozyumda açılış konuşmasını Belediye Başkanı Osman Beşel yaptı. Başkan Beşel: “17 Şubat 1918 Tonya’mızın düşman işgalinden kurtuluşun 100. Yıl dönümü anma etkinlikleri kapsamında 1. Tonya Tarihi ve Kültür Sempozyumu düzenlenmesinin uygun olacağını düşündük. Günümüz Dünya düzeninde bazı bazı topluluklar bir tarih ve bir kültür yaratarak bunun üzerinden biri millet varlığı oluşturmaya çalışırken bizler tarihi oluşturan tarihimize, insanlığa ve medeniliğe kaynak oluşturan kültür değerlerimize sahip çıkmakta, bu değerlerimizi tanımlamakta, tanıtmakta ve yaşatmakta çok yeterli davrandığımızı iddia edemeyiz. Bugün bize düşen topraklarımıza sahip çıkma bilinç ve gayretimizle birlikte tarihimize ve kültürümüze de sahip çıkmak olmalıdır. Bu sempozyumu tarih ve kültür mirası değerlerimizin de saldırılardan kurtarılarak en doğru şekilde tanımlanması, tanıtılması, hayatiyetinin tazelenmesi ve milli tarih sürecimizdeki doğru yerini almış olması yönünde en önemli etkinlik ve istifade etmemiz gereken önemli bir fırsat olarak değerlendiriyorum. Bu sempozyumu düzenlenmesinde emeği geçen herkese ilçemiz adına bir kez teşekkür ediyorum” dedi.
Sempozyum öncesi Prof. Dr. Mehmet Hacısalihoğlu, Prof. Dr. Sezer Şener Komsuoğlu ile Prof. Dr. Celal Baki birer selamlama konuşması yaptılar.
Daha sonra sempozyuma geçildi. Sempozyumun ilk bölümde, Prof. Dr. Başkanlığı’nda, Fetih, Yerleşim, Sosyal ve Ekonomik yapı konusunda Prof. Dr. Feridun M. Emecen; Doğu Karadeniz’de Vadi Yerleşmeleri Tonya Örneği, konusundaki sunumunda: “Tonya’nın 1583 tahrir kayıtlarında büyük bir köy birimi olarak zuhuru bu kesimin iskan tarihi açısından son derece önemlidir. Tonya bölgesinin bugüne ulaşan iskan tarihinin öncelikle XVI. Asrın ortalarına rast geldiği, Tonya’nın ve Kumyatak’ın birlikte zikredilerek bu döneme ait tahrir kayıtlarında yer almaya başladığı, Buradaki nüfusun antik döneme inen bir yapısı bulunmadığı, yerleşim alanını Ağasar Vadisine benzer bir süreç geçirdiği, Oğuz Köyü mezraları arasında Fol Vadisine doğru uzanan arazilerin daha 1515’ten itibaren birer etkinlik olarak tespit edildiği, bu kesime daha sonra gerek Oğuz Köyünden, gerekse Fol Vadisinin üst kesimlerinden göçlerin vuku bulduğu söylenilebilir” dedi.
TONYA’DA MÜZE KURULMASI
Ayanlık Döneminde Tonya’nın Yükselişi konusunda Prof. Dr. Mehmet Hacısalihoğlu yaptığı sunumda: “Osmanlı dönemi kayıtlarında ve hatta 1940’lı yıllardaki tapu kayıtlarında Konak kelimesi(Konak karyesi, Konak Mahallesi, Konak yanı) şeklinde kullanılmıştır. Elimizde rivayetler dışında konağın mimarisi hakkında bilgi bulunmamaktadır. Konağın yanmış halini görenler 1935’lerden sonra tamamen yıkıldığını nakletmektedir.
Konağın yaklaşık olarak nasıl bir mimarı tarza sahip olduğu tarihi eserler konusunda uzman bir mimar tarafından ayakta kalmış olan ayan konaklarına (Ali Ağa’nın oğlunun konağı, Tuzcuoğlu Memiş Ağa’nın konağı vb.) bakarak tasarlanabilir. Gerekli taş ustaları vs. ile Ali Ağa Konağı yeniden rekonstrüe edilebilir.
Yapılacak Ali Ağa Konağı Tonya’nın tarih ve etnoğrafya müzesi olarak kullanılmak üzere Tonya’da (mümkünse) eski vakıf arazisi üzerinde veya herhangi bir yerinde kurulabilir.
Konağın bulunduğu bölge trafiğe kapalı (yürüyüş yolu) ve etrafında dükkan ve mağazaların bulunduğu bir cadde/sokak/meydan olabilir ve o bölge konakla birlikte bir yürüyüş/kültür alanı olur.” dedi.
Yrd. Doç. Dr. M. Hanefi Bostan; Tonya Nahiyesi'nin İdarî, Sosyal ve İktisadî Yapısı (16-17. Yüzyıllar) Ayhan Yüksel: Şer’iyye Sicillerine Göre Tonya’da Sosyal ve Ekonomik Hayat, Araştırmacı Yazar Veysel Usta; Birinci Dünya Savaşı ve İşgal Yıllarında Tonya ve Çevresi. Sempozyumun öğlende sonra ikinci bölümünde ise; Prof. Dr. Feridun M.Emecen oturum başkanlığında Prof. Dr. Hikmet Öksüz: Cumhuriyet Döneminde Tonya ve Çevresi Prof. Dr. İbrahim Tellioğlu: Trabzon Kültür Tarihi Açısından Tonya ve Çevresi Prof. Dr. İhsan Günaydın: Tonya’da Yerel Kalkınma (Tarım, Hayvancılık, Turizm) Prof. Dr. Asiye Mevhibe Coşar: Derleme Sözlüğüne Göre Tonya Ağzı Söz Varlığı konularında sunumlarını yaptılar.
Sempozyuma katılan AK Parti Trabzon Milletvekili Salih Cora’da, bugün Tonya tarihi bir sempozyum gerçekleştirildiği ifade ederek, emeği geçenlere teşekkür etti.
Daha sonra sempozyuma konuşmacı olarak katılan akademisyeneler plaketleri Milletvekili Salih Cora tarafından verildi.
Sempozyuma ayrıca Tonya Kaymakamı Bayram Yıldız, Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürü Ahmet Kurt, Tonya MYO Müdürü Nuri İhsan Kalyoncu, daire amirleri, sivil toplum örgütü temsilcileri, muhtarlar, öğretmen, öğrenci ve vatandaşlar katıldı.
Sempozyumun sonunda kapanış konuşmasını ise, Prof. Dr. H. Hilmi Hacısalihoğlu yaptı.
